دلائل شکل گیری و پایایی حزب الله لبنان

دهه هشتاد میلادی را می توان دوران اوج اسلام گرایی در جهان اسلام نامید. در این دهه، گروه های معتقد به اسلام سیاسی، اقدامات زیادی را به منظور براندازی حکومت های موجود در کشورشان و برپایی حکومت اسلامی به انجام رساندند. بسیاری از کشورهای اسلامی ، به خصوص کشورهای عربی، شاهد ظهور چنین گروه هایی بودند. گروه و تشکل هایی همچون اخوان المسلمین در سوریه، التکفیر در مصر، راشد الغنوشی در تونس، جبهه نجات اسلامی در الجزایر، حسن ترابی در سودان، الحجمیان در عربستان سعودی و همچنین گروه های اسلام گرای افغانستان و احزاب اسلام گرای پاکستان نمونه هایی از آنها می باشند. یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین گروه های اسلام گرا که در دهه هشتاد میلادی در جهان عرب ظهور و رشد پیدا کرد، حزب الله لبنان می باشد. در شرایطی که لبنان در آتش جنگ داخلی می سوخت، در ژوئن 1982 م ارتش اسرائیل تهاجم گسترده ای را به لبنان آغاز نمود و نیمی از خاک این کشور را به اشغال درآورد. در واقع، شکست گروه های فلسطینی و احزاب چپ لبنان در مقابله با این تهاجم، شکست نظریه های ملی گرایی عربی و ایدئولوژی های چپ (کمونیسم، بعث، ناصریسم و ....) را در پی داشت و زمینه را برای ظهور گروه های اسلام گرا، در میان اهل تشیع و تسنن لبنان، به عنوان تنها گزینه ای که توان مقابله با این تجاوز را داشت آماده نمود. حزب الله در چنین شرایطی ظهور کرد و تدریجاً به یکی از انقلابی ترین تشکل های سیاسی در جهان اسلام تبدیل شد. این حزب از ابتدای تأسیس خود در سه جبهه مختلف اعلان جنگ کرد : جنگ علیه اشغالگری اسرائیل، جنگ علیه حضور نیروهای نظامی غربی در لبنان و جنگ علیه دولت امین جمیل که با فشار اسرائیل بر سر کار آمده بود. در این جنگ، حزب الله با توجه به عملکرد نظامی و خشن دشمنان سه گانه فوق، کاربرد روش های قهرآمیز را پیشه خود کرد و دستاوردهای قابل توجهی نیز کسب نمود. ولی با شروع دهه نود م، به تدریج چهره حزب الله تغییر کرد و این گروه سری و مخفی، در مدت کوتاهی به یک حزب سیاسی علنی تبدیل شد. به گونه ای که از آن پس رسماً وارد نظام سیاسی لبنان شد و کلیه قواعد بازی سیاسی را رعایت نمود. به راستی حزب الله "چگونه و چرا" قادر گردیده است که چهره خود را از یک گروه شبه نظامی، به صورت یک حزب سیاسی واقع بین تغییر دهد؟ این مسئله دغدغه اصلی این تحقیق می باشد. ولی قبل از پرداختن به آن، به این موضوع اصلی باید پرداخته شود که حزب الله چرا، چگونه و در چه شرایطی شکل گرفت. به همین دلیل تمامی این تحقیق بر دو پایه اصلی بنا نهاده شده است، دلائل شکل گیری حزب الله و دلائل پایایی حزب الله. همچنین برای اینکه تحلیلی نزدیک به واقعیت ارائه شود، دلائل فوق در سه مبحث داخلی، منطقه ای و بین المللی بررسی شده اند و نهایتا در نتیجه گیری تحقیق، به یک جمع بندی نهایی رسیده ایم.